Sonunda oldu. Asbest başta olmak üzere birçok tehlikeli atık barındıran Nae Sao Paulo uçak gemisi İzmir’e gelmeyecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yaptığı açıklamayla ikinci denetim sürecinin işletilmemesi ve Tehlikeli Atık Envanter Raporu’nun sunulmaması nedeniyle geminin gelişine dair izni iptal ettiğini duyurdu. En başta söylemek gerekir ki bu önemli ve doğru karar nedeniyle bakanlığa İzmirliler olarak teşekkür ederiz.
Uçak gemisi hurdasının İzmir’e gelmesine ilişkin tartışma sürecinde Tehlikeli Atık Envanter Raporu’nun açıklanması gerektiğini, bir şirket tarafından yapılan denetime dayanarak gemide 9,6 ton asbest olduğuna dair açıklamanın doğru olmadığını, zira bu geminin ikizi olan ve 2010 yılında sökümü yapılan Clemenceau’dan 760 ton asbest çıktığını söylemiştik. Bakanlık açıklamasında daha önce kendilerine sunulan raporun “yeniden” verilmesini istedikleri özellikle vurgulanmış. Bakanlığa sunulan önceki raporun içeriğinin doğru olmadığını, bakanlığa daha önce verilen raporun tüm gemi incelenmeden hazırlanan bir rapor olduğunu, bu rapora dayalı olarak geminin girişine izin verilemeyeceğini de söylemiştik. Bakanlık raporun yeniden verilmesini isteyerek bu iddiamızı doğrulamış oldu.
Bakanlık açıklamasındaki başka bir vurgu daha önce sunulan raporun gerçekleri saklayan bir rapor olduğuna dair iddiamızı da doğruladı. Bakanlık ilgili firmalardan yeniden hazırlanmasını istediği raporla birlikte asbest ve diğer tehlikeli atıkların bulunduğu yerlerin gemi planı üzerinde gösterilmesini, numune alınan yerlerin fotoğraflanmasını istemiş. İlgili firmalar bu isteği yerine getirmemiş. Bakanlığın bu isteği, daha önce sunulan raporun gerekli tespit ve incelemeler yapılmadan hazırlandığını, ilgili firmaların ayrıntılı tespit istenince bu isteğin gereğini yerine getiremediğini gösterdi.
Tüm bu süreç ve açıklamalar İzmir’e getirilip sökülmek istenilen gemi için hazırlanan raporların gerçeği yansıtmadığını gösteriyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Barosu ve meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ile İzmirlilerin baskı ve tepkisi olmasaydı gerçek dışı raporlarla bu tehlikeli gemi İzmir’e getirilip sökülecekti. Şimdi İzmir halkı olarak bakanlığa sormalıyız: Size daha önce sunulan ve yanlış karar vermenize neden olan raporu hazırlayanlar ve sunanlar ile bu raporlara dayalı olarak olumlu görüş sunan, söz konusu raporları yeterli sayan kamu görevlileri hakkında bir işlem yapacak mısınız?
Sao Paulo uçak gemisi hurdasının İzmir’e getirilmesine dair iznin iptal edilmesi çok önemli. Yaşanan süreç İzmir’in tüm bileşenleri ve İzmir halkı dayanışma içinde gereken demokratik tepkiyi gösterdiğinde sonuç alınabileceğini göstermesi bakımından da önemli. Ancak geliş izni iptal edilen bu gemiyi ya da tehlikeli atık içeren başka bir gemiyi getirmek isteyenlerin olabileceği gerçeğinden hareketle sorunun temelini tartışmalıyız.
Sorunun temeli İzmir’de gemi söküm işinin yapılış biçimi ve yeridir. Vahşi ve ilkel yöntemlerle, açıkta, yeterli çevre koruma önlemleri alınmadan yapılan gemi sökümü ele alınmalı ve tüm yönleriyle tartışılmalıdır. Bırakın AB’yi, Çin’in bile gemi söküm işinin ortaya çıkardığı çevre zararlarını görüp ciddi kısıtlamalar koyduğu günümüzde Aliağa’daki gemi söküm koşulları ve kuralları baştan aşağıya düzenlenmelidir. Gemi sökümü önemli bir iş ve bu işi geliştirmek gerekir. Ancak bu gelişmenin doğaya, çevreye ve bölge halkına zarar vermesi önlenmelidir. Sadece bugün için para kazanmayı hedefleyen, sürdürülebilir gelişme ve kalkınmayı yok sayan hiçbir sektörün ve ülkenin geleceği olmayacaktır.
