Covid-19 salgını ölümcül etkileriyle tüm dünyayı sarsarken, esnaf da büyük sıkıntılar ve kısıtlamalarla karşı karşıya kaldı. Özellikle hizmet sektöründeki işletmeler, bütün yaratıcılıklarını ve imkânlarını kullanarak büyük bir hayatta kalma mücadelesi içine girdiler. Hükümetin elindeki kaynakları ihtiyatsız bir şekilde kullanması geçen yıl patlak veren pandemiye ekonomik olarak hazırlıksız yakalanılmasına yol açtı. Bu da merkezi yönetimin esnafa katkılarının çok sınırlı kalması sonucunu doğurdu. Hal böyle olunca gözler belediyelere çevrildi. Belediyeler de imkanları ölçüsünde 2020’yi çok zor şartlarda geçiren ve 2021’i de bu olumsuz şartlarla boğuşarak geçireceği anlaşılan esnafa yönelik çalışmalarını yoğunlaştırdılar. Bu çalışmalara katkı sağlayabileceği, hem esnaf temsilcileri hem de belediyelerin elinde rehber olabilecek, dünya ve Türkiye’deki uygulamalar göz önünde tutularak hazırlanan 19 maddelik bir öneri listesi aşağıda sunulmuştur. Listedeki her bir madde üzerinde çalışılabilir ve yapılabilecekler gözden geçirilebilir.
Esnafın İş Yükünün Artırılmaması: Belediyelerin dikkat etmesi gereken en önemli hususlardan biri halen pandeminin yoğun ekonomik baskısı altında bulunan esnafın iş yükünü artırmamaktır. Bu çerçevede Covid-19 önlemleri dışında esnafa fazladan iş ve sorumluluk yükleyebilecek kararlar alınmamalı ve uygulanmamalıdır.
Onay ve İzin Prosedürlerinin Hızlandırılması: Ekonomik faaliyet ve istihdamın kesintisiz sürmesi için, yapılacak inşaatlar ve tadilat projeleri için Belediye tarafından gerçekleştirilen onay prosedürleri hızlandırılmalıdır.
Ödemelerin Hızlandırılması: Belediyeden alacaklı olan esnafın ödemeleri en seri şekilde gerçekleştirilmelidir.
Denetimlerde Esneklik: Denetimlerde ve kuralların uygulanmasında mevzuat sınırları dahilinde olmak kaydıyla esnafa karşı daha esnek bir yaklaşım gösterilebilir.
Kiralar Konusunda Anlayış Gösterilmesi: Belediyelerin kiracısı durumundaki esnaftan faaliyetlerini durdurmak zorunda kalanlardan kira alınmayabilir, faaliyetleri yavaşlayanlar için ise kirada indirim yapılabilir. Ayrıca kira borçlarının ertelenmesi de değerlendirilebilir.
Belediye Başkanının Kira İndirimi Çağrısı: Belediye başkanları yerel ekonominin ayakta kalmasını sağlamak amacıyla mülk sahiplerine esnaftan alınan kiralar konusunda anlayışlı olmaları hususunda çağrıda bulunabilir.
İşgaliye Alanlarının Genişletilebilmesi: Covid-19 önlemleri çerçevesinde restoran ve kafelerin kullanım alanlarında müşterilerin daha seyrek oturması zorunluluğunun doğması, bu işletmelerin hizmet kapasitelerini ve dolayısıyla gelirlerini kısıtlamaktadır. Müşterileri geri çevirmeme kaygısı da zaman zaman kuralların zorlanmasına ve sağlık risklerinin doğmasına sebep olmaktadır. Hem işletmenin gelir kaybının, hem de doğabilecek sağlık risklerinin azaltılması amacıyla işgaliye alanlarının genişletilmesi değerlendirilebilir.
İşgaliye Bedeli Alınmaması: Uzun süreli kapanmalar, ya da eksik kapasite ile çalışmak zorunda kalan restoran ve kafelerden işgaliye bedeli alınmaması hususu da değerlendirilebilir.
Nikah İşlemleri: Nikah taleplerinin seri şekilde gerçekleşmesi sağlanarak, gelinlik, damatlık, giyim, düğün organizasyon sektörünün canlanmasına katkı sağlanabilir.
Satın Almalarda Öncelik: İlgili mevzuat elverdiği ölçüde belediyenin alımlarının belediye sınırları içindeki işletmelerden yapılmasına gayret edilebilir.
Esnaf Masası Kurulması: Belediye sınırları içerisinde faaliyet gösteren esnafın belediye ile ilgili iş ve işlemlerini kolaylaştırmak, ilgili müdürlükler ile bu doğrultuda koordinasyon sağlamak üzere, doğrudan iletişimin sağlanabileceği bir esnaf masası oluşturulabilir.
“İlimizde-İlçemizde Harca” Kampanyası: Vatandaşların gelirlerini belediye sınırları içinde harcamasını teşvik edecek kampanyalar düzenlenebilir.
Ücretsiz dezenfektasyon hizmeti: Belediyeler olanakları ölçüsünde ücretsiz dezenfektasyon hizmeti verebilirler.
Anketler: Belediye sınırları içindeki işyerlerine yönelik anketlerle esnafın durumu yakından izlenebilir ve elde edilen veriler ve öğrenilen ihtiyaçlar doğrultusunda belediyenin esnafa yapabileceği katkılar değerlendirilebilir.
Nakdi Yardımlar: Küçük de olsa belediyelerin yapacağı nakdi yardımlar, esnafın bir miktar rahatlamasını sağlayabilir.
Esnaf Ziyaretleri: Belediye Başkanları bulundukları il veya ilçelerin en güçlü ve önemli şahsiyetlerinden olmaları nedeniyle esnafın morali üzerinde olumlu tesirler yaratabilirler. Sektör bazında esnaflara yapılacak ziyaretler, sorunların öğrenilmesi ve bu sorunların karşısında belediyenin nasıl bir yaklaşım geliştirdiğinin bizzat başkan tarafından bu ziyaretlerde açıklanması iletişimi güçlendirecektir.
Esnaf Temsilcileri ile Düzenli Toplantılar: Esnaf temsilcileri ile yapılacak düzenli toplantılar problemlerin yoğunlaştığı alanların tespitini kolaylaştırır, aynı zamanda yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya konulmasını sağlayabilir.
Pazar Yerleri ve Çarşılar: Belediyelerin sınırları içinde ekonomik faaliyetlerin yoğunlaştığı pazar yerleri ve çarşıların iyi işlemesi için aldığı tedbirleri yoğunlaştırması yerel ekonomik hayatın canlılığını korumasına destek olacaktır.
Online Ticaretin Desteklenmesi: Belediyeler pandemi nedeniyle yoğunlaşan online ticareti geliştirmeleri için esnafa destek olabilirler. Çoğu esnafın bir web sitesi oluşturarak işlerini geliştirmesi için yeterli finansal kaynağı mevcut olmayabilir. Büyük ihtimalle de normal zamanlarda bir web sitesi oluşturmaya ihtiyaçları olmamıştır. Ama değişen koşullar nedeniyle kendi web sitelerini oluşturmak isteyenlere destek sağlanabilir ve/veya yerel online alışveriş merkezleri oluşturulabilir (www.konaksanalavm.com, www.karsiyakasanalavm.com, www.bornovasanalavm.com gibi )
Şüphesiz her bölgenin koşulları, esnafın ihtiyaçları ya da belediyenin olanakları birbirinden farklı olabilir. Ancak, ortada açık bir gerçek var; hem esnaf hem de belediyelerin geleceği birbiri ile yakından ilişkili. Bu ortak geleceğin daha aydınlık olması için birbirlerine sıkı sıkıya bağlı olmak yerel ekonomiyi korumak üzere sistemli, yoğun ve bilimsel ölçüleri kullanarak çalışmak zorundalar. Şüphesiz başka öneriler de olabilir. Bu konuda farklı önerileri olan okuyucular olursa, bu önerilerini yorumlar bölümünde iletebilirlerse çok sevinirim.
